સંઘર્ષ ચિંતન
આપણી ભાષાનો એક શબ્દ છે: 'સંઘર્ષ'. એ આપણી ભાષાની મહાનતા છે કે શબ્દનો ધ્વનિ જ અર્થ આવિર્ભાવમાં મદદ કરે. સવિશેષ ઘર્ષણની અર્થછાયા ધરાવતો આ શબ્દ બહુ જ અર્થ ઉંડાણ પણ ધરાવે છે. કોઇ પણ સજીવ જન્મતાની સાથે જ એનો સંઘર્ષ શરૂ કરી દે છે.અસ્તિત્ત્વ ટકાવી રાખવાનો સંઘર્ષ. ડાર્વીનનો ઉત્ક્રાન્તિવાદ હોય કે આપણી જુની પેઢીની પેલી કહેવત હોય ("બળિયાના બે ભાગ") સિધ્ધાંત સમાન છે કે જે સંઘર્ષમાં ફાવે છે એ ટકી રહે છે એટલે કે જીંદગી પામે છે. આપણા દર્શન પ્રમાણે આ જગતના મુળભૂત પાંચ તત્ત્વો પૈકીના અગ્નિતત્ત્વનો ઉદભવ જ સંઘર્ષમાંથી થાય છે.વાદળો હવા સાથે સંઘર્ષ કરે છે ત્યારે જ વરસાદ થાય છે. વૈચારિક સંઘર્ષોમાંથી જ સિધ્ધાંતો અને સંકલ્પો જન્મે છે. સંઘર્ષ એ ગતિનું, અધોગતિનું કે પ્રગતિનું કારણ બને છે. સામાન્ય અર્થમાં ભૌતિક એટલે કે નરી આંખે જોઈ શકાય એવાં જ સંઘર્ષ હોય છે પણ વૈચારીક સ્તરે કે અહંના સ્તરે થતાં સંઘર્ષની અસરો બે વ્યક્તિ પુરતી સીમિત ન રહેતા વ્યાપક બને છે. આમ તો વિકાસ એ સંઘર્ષની હકારાત્મક ફલશ્રુતિ જ ગણી શકાય ને? સાહિત્યના અનેક પ્રકારો છે પણ હજુ સુધી ક્યાં માત્ર અને માત્ર સંઘર્ષનુ જ સાહિત્ય ક્યાં